علت بالا رفتن فشار خون در افراد دیابتی

دیابت، یک بیماری شایع در کل جهان است که می‌تواند از کودکان تا بزرگسالان را درگیر کند. ابتلا به دیابت،  بر اثر ترشح نشدن انسولین (نوع یک) یا مقاومت بدن به انسولین (نوع دو) به وجود می‌آید. دیابت نوع یک یک بیماری خود ایمنی است که به طور ناگهانی و بدون تاثیر از سبک زندگی رخ می‌دهد. در مقابل، دیابت نوع دو معمولا به خاطر سبک زندگی ناسالم، پرخوری، مصرف زیاد شیرینی و غذاهای مضر و همچنین بی‌تحرکی به وجود می‌آید. دیابت نوع دو تاثیر زیادی بر اندام‌های بدن از جمله چشم، اعصاب، پوست و قلب و عروق دارد. به همین خاطر، فشار خون بالا هم می‌تواند یکی از پیامدهای خطرناک دیابت باشد. در این مطلب علت بالا رفتن فشار خون در افراد دیابتی را بررسی می‌کنیم و راه‌های کنترل آن را برای شما شرح می‌دهیم.

رابطه قند خون و فشار خون؛ آیا قند فشار خون را بالا می برد؟

ارتباط بین فشار خون و دیابت چیست؟ دیابت و فشار خون بالا، ارتباط نزدیکی دارند و وجود یکی از آنها، احتمال بروز دیگری را افزایش می‌دهد. عوامل مشترک در این بیماری مثل چاقی، کم تحرکی، تغذیه ناسالم، چربی خون و مقاومت به انسولین، باعث می‌شوند تا این دو بیماری اغلب اوقات در کنار هم به وجود بیایند. طبق آمارهای جهانی، حدود 60 تا 70 درصد افراد مبتلا به دیابت نوع دو، به فشار خون بالا نیز مبتلا هستند.

اما علت فشار خون بالا در افراد دیابتی چیست؟

ارتباط قند بالا و فشار خون

در ادامه علت بالا رفتن فشار خون در افراد دیابتی را کامل توضیح می‌دهیم:

علت فشار خون بالا در افراد دیابتی

پیامدهای منفی دیابت نوع دو، باعث می‌شود تا احتمال ابتلا به فشار خون بالا در افراد دیابتی بالا برود:

آسیب به عروق خونی

قند خون بالا، باعث آسیب به بافت عروق شده و با تغییر بافت شریان‌ها، می‌تواند فشار خون را بالا ببرد.

همانطور که اشاره کردیم، آسیب  به قلب و عروق، یکی از پیامدهای خطرناک قند خون بالا و کنترل نشده است. فشار خون بالا، علاوه بر آسیب جدی به رگ‌ها، باعث به وجود آمدن مشکلات قلبی شده و احتمال سکته قلبی را هم تا حد زیادی بالا می‌برد.

چرا دیابت باعث فشار خون میشود؟

ماندن آب و نمک در بدن

افراد دیابتی معمولا دچار اختلال عملکرد در کلیه‌ها می‌شوند. (مطالعه بیشتر: نفروپاتی دیابتی) این اختلال باعث تجمع آب و نمک در بدن می‌شود، در نتیجه حجم خون بالا رفته و فشار خون افزایش می‌یابد.

مقاومت به انسولین و تحریک سیستم عصبی سمپاتیک

در بیماری دیابت خصوصا دیابت نوع دو، بدن نسبت به انسولین موجود در بدن مقاومت کرده و اجازه عملکرد به این هورمون را نمی‌دهد. این اختلال مقاومت به انسولین نام دارد که اغلب در اثر مصرف غذاهای ناسالم و بی‌تحرکی رخ می‌دهد. مقاومت به انسولین می‌تواند منجر به تحریک سیستم عصبی سمپاتیک شود، که ضربان قلب و فشار خون را بالا می‌برد.

اضافه وزن

درصد بالایی از افراد مبتلا به دیابت نوع دو، دارای چاقی و اضافه وزن هستند. اضافه وزن و تجمع بیش از حد چربی، یکی از عوامل مهم ابتلا به فشار خون بالا است.

فشار خون نرمال در افراد دیابتی چقدر است؟

طبق نظر پزشکان، فشار خون نرمال در افراد دیابتی زیر 80 سال باید کمتر از 90/140 میلی‌متر جیوه باشد. در افراد دیابتی بالای 80 سال، فشار خون نرمال باید کمتر از  90/150 میلی‌متر جیوه باشد.

البته تعیین مقدار دقیق فشار خون برای هر فرد دیابتی، بهتر است توسط پزشک معالج او انجام شود.

عوارض فشار خون بالا در افراد دیابتی

فشار خون بالای ناشی از دیابت، خیلی اوقات ممکن است احساس نشود و بدون هیچ علائمی، به اندام‌های بدن، مخصوصا اندام‌های  داخلی آسیب جدی بزند. این بیماری می‌تواند به طور مستقیم باعث مشکلات زیر شود:

• فشار به کلیه‌ها
• فشار به سیستم عصبی و چشم‌ها
• نارسایی قلبی و آسیب شدید به عروق
• خطر ابتلا به سکته قلبی

روش های کاهش فشار خون در افراد دیابتی

کنترل فشار خون در افراد دیابتی اهمیتی حیاتی دارد، چون از آسیب به قلب، چشم، مغز و کلیه‌ها جلوگیری می‌کند. روش‌های کاهش فشار خون در افرادی که قند بالا دارند، اغلب از جنس تغییر سبک زندگی است. انجام این اقدامات می‌تواند به افراد دیابتی کمک کند تا فشار خون بالا را تجربه نکنند:

پیروی از رژیم غذایی سالم

رژیم غذایی سالم، به این معنی نیست که خودتان را در دردسر بیندازید تا یک وعده سالم داشته باشید. شما می‌توانید به راحتی با تنظیم میزان غذاهای مفیدتر و استفاده کمتر از موادی که به سلامتی شما کمکی نمی‌کنند، وعده‌های غذایی معمول را حساب‌شده تر میل کنید.

• کاهش مصرف نمک و چربی‌های مضر اولین قدم برای کنترل فشار خون است. سعی کنید از گوشت‌های بدون چربی استفاده کنید که هم سالم‌تر هستند و هم به خاطر داشتن پروتئین بالا، شما را سیر نگه داشته و قند خونتان را تنظیم می‌کنند.
• سبزیجات را در هر وعده غذایی جای دهید. سعی کنید که سبزیجات متنوع تقریبا نصف بشقاب شما را پر کنند. این مواد با داشتن فیبر بالا، قند خون شما را ناگهانی بالا نمی‌برند. بنابراین در طولانی مدت هم از مشکلات قلبی و فشار خون جلوگیری می‌کنند.
• سعی کنید غلات کامل و گربوهیدرات‌های پیچیده را بیشتر از برنج و آرد سفید مصرف کنید. این غلات سرعت آزادسازی قند پایینی دارند و دیابت شما را کنترل می‌کنند. در نتیجه احتمال وقوع بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهند.

انجام ورزش و تحرک

ورزش روزانه و فعالیت فیزیکی را فراموش نکنید. تحرک کافی در جلوگیری از چاقی، بالا رفتن ناگهانی قند خون، چربی خون بالا و فشار خون بالا جلوگیری می‌کند. به نقل از مجله سلامتی Healthline:

توصیه می‌شود هر هفته ۱۵۰ دقیقه ورزش متوسط تا شدید انجام دهید. فعالیت بدنی علاوه بر کاهش فشار خون، می‌تواند عضله قلب را تقویت کرده و به شما کمک کند تا کنترل بهتری بر سطح قند خون خود داشته باشید.

کنترل مداوم قند خون و فشار خون

• برای اینکه بتوانید قند خون خود را تنظیم کنید و از آسیب عروقی و فشار خون جلوگیری کنید، باید به صورت مداوم آن را کنترل کنید. با استفاده از دستگاه تست قند خون، حداقل روزی 2 بار قند خون خود را چک کنید. همچنین می‌توانید با خرید سنسور قند خون بدون سوزن، از وضعیت لحظه‌ای قند خون خود روی موبایل مطلع شوید.
• از دستگاه‌های فشار خون خانگی برای کنترل مرتب فشار خون استفاده کنید. امروزه انواع و اقسام فشارسنج دیجیتالی برای استفاده در منزل طراحی شده‌اند. حتی با خرید فشارسنج سخنگو می‌توانید نتیجه فشار خون خود را به شکل صوتی و با زبان فارسی بشنوید.

جمع بندی

دیابت و فشار خون، دو بیماری بسیار مرتبط هستند که در صورت ابتلا به هرکدام، احتمال ابتلا به دیگری بسیار بالا می‌رود. علت فشار خون بالا در افراد دیابتی این است که قند خون بالای کنترل نشده، باعث آسیب عروقی، احتباس آب و نمک در بدن، مقاومت به انسولین، چاقی می‌شود و همه این‌ها فشار خون را بالا می‌برند.

وجود همزمان فشار خون بالا در بیماران مبتلا به دیابت، خطر ابتلا یا تسریع عوارض دیابت مانند بیماری قلبی، سکته مغزی، بیماری کلیوی و رتینوپاتی را افزایش می‌دهد و در نتیجه رژیم درمانی را پیچیده‌تر کرده و هزینه‌های مراقبت‌های بهداشتی را افزایش می‌دهد. بنابراین بهتر است با تغییر سبک زندگی و تحرک، خطرات این بیماری را کاهش دهیم.